Palenie tytoniu – co wiemy o ryzyku raka pęcherza moczowego i jak je możemy zmniejszyć?

Rak pęcherza moczowego należy do najczęstszych przyczyn zgonów nowotworowych u mężczyzn na świecie, także w Polsce. Pierwsze obserwacje epidemiologiczne dotyczące związku palenia tytoniu z występowaniem raka pęcherza moczowego pochodzą z lat 50., a wnioski dotyczące przyczynowego charakteru tej relacji postawiono w latach 80. Od tego czasu przeprowadzono dziesiątki badań epidemiologicznych potwierdzających wzrost ryzyka nowotworów pęcherza moczowego u osób palących.

Eksperci Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem uznają palenie tytoniu za przyczynę raka pęcherza moczowego. Szacują, że około 50% zgonów z powodu raka pęcherza u mężczyzn wynika z palenia tytoniu. W porównaniu z niepalącymi ryzyko zachorowania na raka pęcherza moczowego u osób palących jest średnio 2-3-krotnie wyższe, prawie 2-krotnie wyższe u palących mężczyzn niż palących kobiet. Ryzyko to jest szczególnie wysokie u palących narażonych w swoim środowisku zawodowym lub domowym na substancje benzenopochodne.

Stwierdzono natomiast, że nie ma, jak dotychczas, wystarczających naukowych podstaw do uznania biernego narażenia na dym tytoniowy lub użycia tytoniu bezdymnego za przyczynę raka pęcherza moczowego.

Liczba wypalanych papierosów a ryzyko raka pęcherza moczowego.

Wyniki badań epidemiologicznych pokazały, że ryzyko raka pęcherza moczowego zwiększa się wraz z liczbą codziennie palonych papierosów oraz czasokresem palenia. Wskazały także na wyższą zachorowalność na raka pęcherza moczowego u mężczyzn w krajach, w których do niedawna produkcja papierosów z tzw. tytoniu ciemnego była powszechna lub dominująca. Dotyczy to także Polski. Rośnie liczba badań, w których stwierdzono, że palenie tytoniu może także prowadzić do powikłań w trakcie leczenia raka pęcherza moczowego i zmniejszać szansę jego wyleczenia.

U palących, którzy zdecydują się na zaprzestanie palenia ryzyko raka pęcherza moczowego systematycznie zmniejsza się. Po 25 latach niepalenia ryzyko tego nowotworu spada o 40%. W badaniach oceniających działania profilaktyczne sugeruje się, że największe korzyści w przypadku tytoniozależnych nowotworów pęcherza moczowego mogłoby przynieść powszechne zastosowanie przez urologów tzw. minimalnej medycznej interwencji antytytoniowej u wszystkich pacjentów zagrożonych tym nowotworem, a u pacjentów uzależnionych od tytoniu lub chorujących na raka pęcherza moczowego podjęcie intensywnej terapii odwykowej mającej na celu zaprzestanie palenia tytoniu.

Dr Krzysztof Przewoźniak

Literatura

 

1. Boffetta P. Tobacco smoking and risk of bladder cancer. Scand J Urol Nephrol 2008; 42(Suppl 218)77:45-54.
2. International Agency for Research on Cancer. Smokeless Tobacco and Some Tobacco-specific N-Nitrosamines. IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans. Vol. 89. IARC, Lyon 2007 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK326497/
3. International Agency for Research on Cancer. Tobacco Smoke and Involuntary Smoking. IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans. Vol. 83. IARC, Lyon 2004
4. Sosnowski R, Przewoźniak K. The role of the urologist in smoking cessation: Why is it important? Urol Oncol.2014 Aug 21. pii: S1078-1439(14)00267-1. doi: 10.1016/j.urolonc.2014.07.011. https://uros.pl/web/pdf/publications/the_role_of_the_urologist_in_smoking_cessation_why_is_it_important.pdf
5. Sosnowski R, Kamecki H, Bjurlin MA, Przewoźniak K. The diagnosis of bladder cancer: are we missing a teachable moment for smoking cessation? Transl Androl Urol. 2019 Jul;8(Suppl 3):S318-S321. doi: 10.21037/tau.2019.05.15.