Jak rzucić palenie

Palenie tytoniu a choroby układu oddechowego

Jedną z głównych przyczyn zachorowalności na choroby układu oddechowego jest palenie tytoniu. W Polsce każdego roku z powodu chorób układu oddechowego umiera ponad 12 tysięcy mężczyzn i ponad 8 tysięcy kobiet. Aż 55% tych zgonów u mężczyzn jest związanych z paleniem tytoniu, a 27% u kobiet. Oznacza to, że łącznie można by uniknąć ponad 7 tysięcy zgonów rocznie, gdyby Polki i Polacy nie palili papierosów. Również narażenie na bierne palenie może przyczyniać się do występowania chorób układu oddechowego u osób niepalących.

Zawarte w dymie tytoniowym substancje toksyczne szkodzą organizmowi od momentu inhalacji dymu przez usta i nos. Uszkadzają one tkanki i komórki przez całą drogę, aż do płuc, gdzie są wchłaniane. W rezultacie palenie tytoniu powoduje choroby płuc, w tym większość przypadków przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Palenie sprawia, że przewlekłe choroby płuc mają cięższy przebieg; oraz zwiększa ryzyko infekcji dróg oddechowych. Czynniki genetyczne sprawiają, że niektóre osoby są bardziej podatne na choroby układu oddechowego, związane z paleniem tytoniu niż inne.

Regularne zaciąganie się dymem tytoniowym przeciąża mechanizmy obronne układu oddechowego. Dlatego po latach palenia tytoniu tkanka płucna pokrywa się bliznami, traci elastyczność i układ oddechowy jest mniej efektywny. W rezultacie nie realizuje skutecznie najważniejszego etapu procesu oddychania: przenoszenia tlenu do krwi i odprowadzania dwutlenku węgla na zewnątrz organizmu.

• Palenie tytoniu a rozwój płuc

Dorośli, którzy rozpoczęli palenia tytoniu jako nastolatkowie, mogą mieć płuca nie funkcjonujące z pełną wydajnością. Dzieje się tak, ponieważ płuca młodych ludzi wciąż rosną, a substancje chemiczne zawarte w dymie tytoniowym spowalniają wzrost płuc. Takie uszkodzenie jest trwałe i zwiększa ryzyko Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc w późniejszym życiu.

• Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)

Uszkodzenie płuc spowodowane paleniem tytoniu prowadzi do rozwoju nieuleczalnej przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Osoby z POChP mają uszkodzone drogi oddechowe i powoli umierają z powodu braku tlenu. Osiem na 10 przypadków przewlekłej obturacyjnej choroby płuc jest spowodowanych paleniem tytoniu. Ostatnie badania pokazują, że ryzyko POChP wzrasta, szczególnie u kobiet i jest obecnie podobne do ryzyka obserwowanego u mężczyzn. W niektórych grupach wiekowych palące kobiety są ponad 38 razy bardziej narażone na POChP w porównaniu z kobietami niepalącymi..

• Astma

Jest najczęstszą przewlekłą chorobą wieku dziecięcego i jest również bardzo powszechna wśród dorosłych. Choroba ta blokuje drogi oddechowe i utrudnia przepływ powietrza, co powoduje świszczący oddech, kaszel i uczucie duszności. Badania naukowe sugerują, że młodzież, która pali, może być bardziej narażona na rozwój astmy. Narażenie na bierne palenie może wywołać atak astmy zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Ciężki atak astmy może zagrozić życiu dziecka.

• Rak płuca

Rak płuca jest pierwszą przyczyną umieralności z powodu nowotworów w Polsce, zarówno wśród mężczyzn jak i kobiet. Każdego roku niemal 16 tysięcy mężczyzn i ponad 8 tysięcy kobiet umiera z powodu raka płuca. W populacji mężczyzn aż 94% raków płuca związanych jest z paleniem tytoniu, u kobiet aż 75%. Oznacza to, że ponad 20 tysiącom zgonów z powodu raka płuca można by zapobiec.

Nie wiemy dokładnie, u których palaczy może rozwinąć się choroba płuc z powodu palenia tytoniu. Z pewnością jednak jest bardzo niebezpieczne dla zdrowia płuc i wiele poważnych przewlekłych chorób płuc jest spowodowanych paleniem tytoniu. Dzieci i nastolatki, które palą, mogą uszkodzić swoje płuca na całe życie. Zaprzestanie palenia poprawia czynność płuc i zmniejsza ryzyko infekcji płuc.

 

 

Źródła:

1. S. Department of Health and Human Services. The Health Consequences of Smoking—50 Years of Progress: A Report of the Surgeon General. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2014.
2. Wojciechowska U, Didkowska J, Michałek I, Olasek P, Ciuba A. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2018 roku. Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy. Warszawa, 2020.