Ochota na papierosa
Ochota na papierosa
„Obudzić się rano i nie nigdy nie czuć już potrzeby zapalenia” – to marzenie niemal każdej uzależnionej od nikotyny osoby, która chce uwolnić się od nałogu. Niestety nie jest to realne. Produkty z nikotyną uzależniają podwójnie: zarówno biologicznie, jak i psychicznie. Oznacza to, że nawet stosując środki farmakologiczne ułatwiające rzucenie palenia, możesz wciąż odczuwać ochotę na papierosa. Nie jesteśmy jednak wobec niej, bezbronni. Istnieje wiele sposobów na to, by nauczyć się jak nie ulegać pokusie sięgnięcia po papierosa.
Z czego wynika ochota na papierosa?
Przede wszystkim trzeba pamiętać, że uzależnienie od produktów z nikotyną opiera się o powiązane ze sobą mechanizmy biologiczne i psychologiczne. Kiedy czujemy, że mamy ochotę na papierosa to może oznaczać, że:
- Spadł poziom nikotyny w naszym organizmie. Odczuwana ochota na papierosa jest sygnałem, że mózg dopomina się kolejnej dawki substancji psychoaktywnej – nikotyny. Możemy wówczas zacząć odczuwać pierwsze objawy jej braku np. rozdrażnienie, brak koncentracji. Naturalną, nieświadomą reakcją osoby uzależnionej jest myśl o papierosie. Dostarczenie dawki nikotyny pozwoli poczuć chwilową ulgę i przywróci normalne działanie organizmu.
- Odczuwasz emocje (np. zdenerwowanie lub radość), na które zazwyczaj reakcją było sięgnięcie po produkty z nikotyną. Chęć palenia jest wówczas zarówno nawykową, wyuczoną reakcją, jak i potrzebą biologiczną, by poprzez psychoaktywne działanie nikotyny regulować stany emocjonalne.
- Pojawił się nawyk, przyzwyczajenie, rutyna, które powodują uczucie chęci palenia. Przez lata trwania w uzależnieniu wytwarza się wiele silnych skojarzeń z czynnością palenia: sytuacji, miejsc a nawet widoku konkretnych osób. W proces tworzenia się tych rutyn również zaangażowana jest nasza biologia. Dla sprawnego funkcjonowania w pełnym bodźców świecie, ważna jest szybkość reakcji. Dlatego w mózgu tworzone są ścieżki pamięciowe, dzięki którym wiele czynności wykonujemy nawykowo. Za każdym razem wchodząc do domu nie zastanawiamy gdzie odstawić buty lub gdzie zapalić światło. Robimy to odruchowo, bo mamy utrwalony schemat kolejnych czynności. Podobnie jest z paleniem. W naszym mózgu powstały ścieżki pamięciowe łączące palenie z czynnościami np. poranną kawą, rozmową przez telefon lub z sytuacjami np. przerwą w pracy lub wyjściem z domu. Nawet widok znajomej osoby, z którą paliliśmy może wyzwalać chęć sięgnięcia po papierosa. Odstawienie produktów z nikotyną chwilowo zaburza ten schemat i „czegoś nam brakuje”.
Jak opanować ochotę na papierosa?
W znacznym stopniu pomóc mogą produkty lecznicze, które ułatwiają rzucenie palenia. Podstawowym celem stosowania tych środków jest łagodzenie objawów odstawienia nikotyny. Tak więc, w znacząco ograniczą one pojawianie się potrzeby palenia wynikającej z braku nikotyny w organizmie. Łagodzą objawy odstawienia tzw. głód nikotynowy. Nie wyeliminują jednak uczucia przemożnej chęci zapalenia pojawiającej się w sytuacjach nawykowych. Warto jednak pamiętać, że samo złagodzenie fizycznych objawów odstawienia (np. rozdrażnienia, obniżenia nastroju, problemów ze snem) pozwala lepiej radzić sobie z chęcią palenia. Czując się dobrze, mamy więcej wewnętrznej siły, by oprzeć się pokusie sięgnięcia po papierosa.
Jak kontrolować chęć na papierosa?
Kolejnym ważnym elementem wychodzenia z uzależnienia od nikotyny jest nauka nowych zachowań, nowych sposobów reagowania na sytuacje i emocje, które są silnie skojarzone z paleniem. W pierwszym kroku warto uświadomić sobie wszystkie swoje rytuały i nawyki, które powodują, że odczuwamy chęć palenia. Są tzw. wyzwalacze. Może mieć niemal pewność, że kiedy odstawimy produkty z nikotyną, w którejś z tych sytuacji poczujemy pragnienie zapalenia. Dlatego dobrze jest mieć gotowy plan: będę unikać tych sytuacji lub wiem jak się zachowam zamiast sięgnięcia po papierosa. Jeśli wcześniej zidentyfikujemy wyzwalacze, możemy aktywnie przeciwdziałać pojawieniu się chęci palenia.
Jeśli potrzebujesz więcej informacji lub chcesz szczegółowo omówić swoje nawyki i opracować plan radzenia sobie z nimi zadzwoń do Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym (801 108 108 lub 22 211 80 15) Powodzenia!
I.Przepiórka, M.Cedzyńska