Jak rzucić palenie

Palenie tytoniu a choroby układu krążenia

Choroby układu krążenia to pierwsza przyczyna umieralności w Polsce. Główną przyczyną zachorowalności na choroby układu krążenia jest palenie tytoniu. W Polsce każdego roku z powodu chorób układu krążenia umiera ponad 80 tysięcy mężczyzn i ponad 90 tysięcy kobiet. Aż 33% tych zgonów u mężczyzn jest związanych z paleniem tytoniu, a 12% u kobiet.

Oznacza to, że gdyby Polki i Polacy nie palili papierosów łącznie można by uniknąć niemal 40 tysięcy zgonów rocznie. Narażenie na bierne palenie również jest szkodliwe.  Bierne palenie może przyczyniać się do występowania udarów i zawałów serca u osób niepalących.

Dlaczego palenie negatywnie wpływa na układ krążenia?

Substancje chemiczne, znajdujące się w dymie papierosowym, sprawiają że komórki wyściełające naczynia krwionośne zwiększają swoją objętość i rozwija się stan zapalny. Bez wątpienia może to powodować zwężenie naczyń krwionośnych, co prowadzić do wielu rozwoju lub zaostrzenia schorzeń kardiologicznych.

Choroby układu krążenia przyczynowo związane z paleniem:

• Miażdżyca jest schorzeniem, w którym naczynia krwionośne zwężają się i stają się mniej elastyczne. Dzieje się tak kiedy tłuszcz, cholesterol i inne substancje we krwi tworzą tzw. blaszki miażdżycowe, które gromadzą się w ściankach naczyń. Wtedy krew nie może krążyć prawidłowo i docierać do wszystkich części organizmu. Palenie tytoniu zwiększa tempo procesu tworzenia blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych.
• Choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca) występuje, gdy tętnice doprowadzające krew do serca są zwężone przez blaszki miażdżycowe lub zablokowane przez zakrzep. Substancje chemiczne znajdujące się w dymie tytoniowym zagęszczają krew. Prowadzi to do występowania zakrzepów w naczyniach krwionośnych. Zakrzep może prowadzić do zawału serca i nagłej śmierci.
• Udar mózgu to utrata części funkcjonalności mózgu z powodu zakłócenia przepływu krwi w mózgu. Udar może spowodować nieodwracalne uszkodzenie mózgu i śmierć. Palenie tytoniu zwiększa ryzyko występowania udarów mózgu. Zgony z powodu udarów mózgu występują częściej u codziennych palaczy tytoniu niż u byłych palaczy i osób nigdy niepalących.
• Choroba naczyń obwodowych występuje, gdy naczynia krwionośne są zwężone i ograniczony jest dopływ krwi do kończyn (rąk, dłoni, nóg, stóp). Gdy tak się dzieje, komórki i tkanki pozbawione są tlenu, niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania. W skrajnych przypadkach może to prowadzić do amputacji kończyny. Palenie tytoniu jest częstą przyczyną choroby naczyń
• Tętniak aorty brzusznej to wybrzuszenie lub osłabiony obszar w części aorty, znajdującej się w jamie brzusznej. Palenie tytoniu jest przyczyną wczesnego uszkodzenia aorty brzusznej, co może prowadzić do tętniaka. Pęknięty tętniak aorty brzusznej zagraża życiu, prawie wszystkie zgony z powodu tętniaków aorty brzusznej są spowodowane paleniem tytoniu. Kobiety palące mają większe ryzyko zgonu z powodu tętniaka aorty niż palący mężczyźni.

Czy rzucenie palenia zmniejszy ryzyko chorób układu krążenia?

Palenie tytoniu bardzo szybko uszkadza serce i naczynia krwionośne. Uszkodzenia te są odwracalne u większości osób, które zaprzestaną palenia.  Warto podkreślić, że nawet długoletni palacze mogą zauważyć szybką poprawę zdrowia po rzuceniu palenia. W ciągu roku ryzyko zawału serca bardzo istotnie spada. W ciągu pięciu lat u większości palaczy zmniejsza się ryzyko udaru mózgu, niemal do poziomu ryzyka występującego u osób nigdy niepalących. Nie ma bezpiecznej liczby wypalanych papierosów. Nawet kilka papierosów dziennie lub palenie od czasu do czasu uszkadza serce. Jedyną sprawdzoną strategią, aby chronić serce przed skutkami palenia, jest zaprzestanie palenia tytoniu.

dr hab. n. med. Marta Mańczuk

 

 

Źródła:

1. S. Department of Health and Human Services. The Health Consequences of Smoking—50 Years of Progress: A Report of the Surgeon General. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2014.
2. World Health Organization. WHO Report on the Global Tobacco Epidemic. Geneva: World Health Organization, 2011.