Dorośli palacze z ADHD

Dorośli palacze z ADHD mają większy problem z rzuceniem palenia. Osoby z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej i deficytem uwagi (ADHD) palą papierosy i uzależniają się częściej niż osoby bez ADHD. Jest też bardziej prawdopodobne, że rozpoczną palenie w młodszym wieku, a rzucenie sprawi im większa trudność niż innym. Być może również należysz do tego grona. Okazuje się bowiem, że ADHD dotyczy aż 8,4% dzieci i 2,5% dorosłych na całym świecie. Z kolei liczne prace naukowe opisują złożony związek pomiędzy ADHD a skłonnością do uzależnień, w tym od nikotyny. Warto przyjrzeć się temu zagadnieniu bliżej.

Związek pomiędzy nikotyną a ADHD

Chociaż o szkodliwości palenia wiemy już wystarczająco dużo, pozostaje pytanie jak skutecznie wspomagać pacjentów w walce z nałogiem. Szczególnym zagadnieniem jest pomoc w zaprzestaniu palenia dla osób ze zdiagnozowanym ADHD oraz tych, u których jeszcze ADHD nie rozpoznano. Okazuje się, że istnieje wiele czynników, które przyczyniają się do zwiększonego ryzyka uzależnienia od nikotyny u osób z ADHD. Jednym z nich mogą być geny. Niektóre badania naukowe opisują pewnego rodzaju podatność genetyczną. Jednak badacze podkreślają przede wszystkim potrzebę dalszych badań.

Ponadto, nikotyna rzeczywiście wywiera wpływ na układ nerwowy. Dlatego może mieć wpływ na szereg procesów, które są zaburzone u osób z ADHD. Jedna z teorii tłumaczących częstsze palenie u osób z ADHD mówi o tzw. „samoleczeniu”. Przypuszcza się, że nikotyna może łagodzić objawy związane z ADHD i dawać palaczom silniejsze uczucie ulgi niż innym. Wraz z nim silniej wzmacniać uzależnienie. Warto pamiętać, że nikotyna może zaburzać działanie leków stosowanych w leczeniu ADHD i zmniejszać jego efektywność. Tym samym zmniejszając szansę na rzucenie palenia.

Uważa się także, że osoby z ADHD są bardziej impulsywne. Ponadto częściej w swoich zachowaniach poszukują natychmiastowej nagrody. Właśnie ten mechanizm może sprzyjać uzależnieniu od nikotyny. Szczególnie wrażliwe na ten rodzaj uzależnienia będą osoby młode i dzieci.

Dlaczego z ADHD trudniej rzucić?

Częstsze problemy z kontrolą impulsów mogą również wyjaśniać, dlaczego osoby z ADHD mają większe trudności w rzucaniu palenia. ADHD może także utrudniać przewidywanie lub uwzględnienie negatywnych konsekwencji zdrowotnych bieżących działań. Silniejsze mogą być również objawy związane z odstawieniem nikotyny. Wielu palaczy obawia się silnego uczucia lęku lub stanów pogorszenia nastroju po odstawieniu nikotyny. W rzeczywistości jest jednak inaczej. Wiele badań pokazuje, że zerwanie z nałogiem u osób z ADHD w dłuższej perspektywie łagodziło te objawy.

Rzucenie palenia poprawia wydolność oddechową, a wraz z nią  jakość snu. Te czynniki również mogą mieć wpływ na objawy ADHD poprzez stymulację układu nerwowego. Pozorna ulga po zapaleniu papierosa nie równa się więc długoterminowym korzyściom rzucenia palenia. Ponadto poza podstawowymi korzyściami jakie płyną z rzucenia palenia, osoby z ADHD mogą zyskać więcej. Wydaje się, że rzucenia palenia wspomaga łagodzenie objawów niepokoju. Może zmniejszać też szansę wystąpienia epizodów depresyjnych lub pogorszonego samopoczucia.

Objawy ADHD mogą mieć wpływ na efektywność rzucania palenia. Pomimo tego, odpowiednia diagnoza i wsparcie zarówno w ADHD jak i rzucaniu palenia sprawiają że jest to możliwe.

Czy mogę rzucić mając ADHD?

Palacze z ADHD mogą rzucić palenie. Choć wydaje się, że będą potrzebowali więcej prób podjęcia rzucenia niż reszta populacji. Związek pomiędzy paleniem a objawami ADHD jest obecnie intensywnie badany. Jednak zdiagnozowanie i opieka terapeutyczna w ADHD może pomóc w zrozumieniu objawów i wdrożeniu odpowiedniego leczenia. Z kolei uwzględnienie objawów ADHD będzie pomocne w procesie rzucania palenia.

W czasie rzucania palenia ważne może okazać się wsparcie w zaopiekowaniu się ADHD. Warto porozmawiać ze swoim lekarzem lub specjalistą o objawach związanych z ADHD w kontekście rzucenia palenia. Nie bez zaznaczenia pozostaje również samo postawienie diagnozy i oswojenie się z nią. Pamiętaj, że możesz liczyć na profesjonalną pomoc w trakcie rzucania palenia. Dostępne jest także bezpieczne i skuteczne leczenie farmakologiczne, które pomaga łagodzić objawy odstawienia nikotyny.

Nigdy nie jest za późno aby rzucić palenie. Nawet jeżeli podjąłeś już wiele prób zerwania z nałogiem wciąż możesz rozstać się z nim na zawsze.

E. Gliwska

Źródła:

1. Rhodes JD, Pelham WE, Gnagy EM, Shiffman S, Derefinko KJ, Molina BS. Cigarette smoking and ADHD: An examination of prognostically relevant smoking behaviors among adolescents and young adults. Psychol Addict Behav. 2016;30(5):588-600. doi:10.1037/adb0000188
2. Vink J, Treur J, Pasman J, Schellenkens A. Investigating genetic correlation and causality between nicotine dependence and ADHD in a broader psychiatric context. Am J Med Genetics Part B: Neuropsychiat Genetics. 2020;186(7):423-429. doi:10.1002/ajmg.b.32822
3. Covey LS, Hu MC, Winhusen T, Lima J, Berlin I, Nunes E. Anxiety and depressed mood decline following smoking abstinence in adult smokers with attention deficit hyperactivity disorder. J Subst Abuse Treat. 2015;59:104-8. doi:10.1016/j.jsat.2015.07.004
4. Green, ReJoyce, et al. „ADHD symptoms and smoking outcomes in a randomized controlled trial of varenicline for adolescent and young adult tobacco cessation.” Drug and Alcohol Dependence 244 (2023): 109798.
5. Caye, Arthur, et al. „Life span studies of ADHD—conceptual challenges and predictors of persistence and outcome.” Current psychiatry reports18 (2016): 1-11.
6. Kollins, Scott H., F. Joseph McClernon, and Bernard F. Fuemmeler. „Association between smoking and attention-deficit/hyperactivity disorder symptoms in a population-based sample of young adults.” Archives of general psychiatry10 (2005): 1142-1147.
7. Mitchell, John T., et al. „Cigarette smoking progression among young adults diagnosed with ADHD in childhood: A 16-year longitudinal study of children with and without ADHD.” Nicotine and Tobacco Research5 (2019): 638-647.
8. Ren, Michelle, and Shahrdad Lotfipour. „Nicotine gateway effects on adolescent substance use.” Western Journal of Emergency Medicine5 (2019): 696.