Daj szansę swoim płucom na regenerację i rzuć palenie!
Nie od dziś wiadomo, że palenie papierosów prowadzi do poważnych szkód zdrowotnych. Układ oddechowy jest jednym z bardziej obciążonych konsekwencjami palenia. Palenie zwiększa znacząco narażenie na rozwój nowotworu płuca, ale też szeregu innych problemów zdrowotnych. Można je długo wymieniać, zróbmy więc krótkie zestawienie najczęściej występujących konsekwencji palenia.
Zacznijmy od chorób przewlekłych:
- POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc) – choroba, w której najczęściej z powodu palenia (ok. 90% przypadków) zwężają się drogi oddechowe, zniszczeniu ulegają włókna sprężyste dzięki którym oddychamy, a małe pęcherzyki płucne odpowiedzialne za wymianę gazową pękają. W rezultacie nie tylko trudniej jest oddychać , ale też mniej tlenu dociera do wszystkich komórek organizmu.
- Rozedma płuc – choroba, która polega na nieprawidłowym powiększeniu pęcherzyków płucnych, które wypełniają się powietrzem. Utrudnione jest krążenie w płucach a serce zostaje znacznie obciążone.
- Rak płuca – nowotwór złośliwy wywodzący się z nabłonka dróg oddechowych, który w 90% przypadków spowodowany jest paleniem. Tysiące substancji chemicznych w dymie tytoniowym uszkadzają i mutują DNA w komórkach płuc – powoli przekształcając je ze zdrowych w rakowe.
Inną poważną konsekwencją palenia jest zwiększona podatność na infekcje dolnych i górnych dróg oddechowych. W następstwie działania dymu tytoniowego na układ oddechowy dochodzi do zmian strukturalnych w płucach oraz zaburzeń immunologicznych, które sprzyjają zakażeniom.
Dym tytoniowy powoduje podrażnienie i uszkodzenie komórek nabłonka oddechowego. Uszkodzony zostaje nabłonek urzęsiony, którego naturalną funkcją jest oczyszczanie dróg oddechowych. W rezultacie dochodzi do zwiększonego zalegania śluzu w oskrzelach i osłabienia aktywności przeciwbakteryjnej. Dodatkowo może to stymulować odpowiedź zapalną. Przewlekłe palenie tytoniu zaburza też odpowiedź immunologiczną przeciw bakteriom i wirusom (m.in. zmniejszając liczbę aktywowanych limfocytów). Spowodowane dymem tytoniowym zmiany w nabłonku górnych i dolnych dróg oddechowych ułatwiają jego kolonizację przez bakterie oraz znacznie zwiększają podatność na zakażenia wirusowe.
Liczne badania potwierdziły związek między paleniem tytoniu, a ryzykiem infekcji grypowej. Przebieg grypy u palaczy jest znacznie cięższy niż u niepalących, a powikłania grypy zdarzają się częściej u palących (w tym powikłania bakteryjne, na przykład wywołane przez paciorkowce).
Wiele palących osób zastanawia się czy po latach palenia odstawienie papierosów w ogóle coś da? Czy szkody zdrowotne cofną się? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Większość negatywnych konsekwencji systematycznie, wraz z upływem czasu będzie się cofać. Niektóre zmiany np. w strukturze płuc pozostaną, zahamowana jednak będzie dalsza ich degradacja. Liczne badania potwierdzają, że odstawienie papierosów daje szansę na powstrzymanie rozwoju wielu chorób, poprawę stanu zdrowia a nawet regenerację płuc! Wiadomo, że ryzyko infekcji spowodowanej przez bakterie z rodzaju Streptococcus zmniejsza się systematycznie po rzuceniu palenia. Wykazano też, że podobnie zmniejsza się proces zapalny w drzewie oskrzelowym.
Najnowsze wyniki badań wskazują że kilka komórek płuc, które uniknęły mutacji prowadzących do raka płuc, może naprawić płuca. Naukowcy z brytyjskiego Sanger Institute wykazali, że u palaczy, którzy palili przez 40 lat paczkę dziennie i rzucili palenie ok. 40% komórek płuc było zdrowych. Komórki te zastąpiły komórki uszkodzone, regenerując błonę śluzową. Nie do końca wiadomo dlaczego część komórek nie podlega mutacjom pod wpływem toksycznych składników dymu tytoniowego. Wyniki sugerują, że komórki te uległy mniejszej liczbie podziałów komórkowych, a zatem są potomkami komórek macierzystych.
Dla każdego palacza jest to więc niezmiernie istotna informacja! Korzyści zdrowotne wynikające z rzucenia palenia zaczynają się natychmiast i narastają wraz z upływem czasu. To, że korzyści te zwiększają się poprzez uzupełnienie nabłonka oskrzeli komórkami, które mają zdolności regeneracyjne daje dodatkową nadzieję.
Irena Przepiórka, Magdalena Cedzyńska
- https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,pochp—objawy-leczenie,artykul,1695059.html
- http://onkologia.org.pl/
- Palenie tytoniu a zakażenia układu oddechowego. Jerzy Kozielski,
https://journals.viamedica.pl/advances_in_respiratory_medicine/article/viewFile/27896/22710
4. Tobacco smoking and somatic mutations in human bronchial epithelium
Yoshida, K., Gowers, K.H.C., Lee-Six, H. et al. Tobacco smoking and somatic mutations in human bronchial epithelium. Nature 578, 266–272 (2020). https://doi.org/10.1038/s41586-020-1961-1